Federasyon Kupası, Türkiye Futbol Federasyonu tarafından 1956-57 ve 1957-58 sezonlarında Şampiyon Kulüpler Kupası'na katılacak takımı belirlemek için düzenlenen ulusal futbol şampiyonası. 1950'de sonlanan Millî Küme'den sonra profesyonel yerel liglerin başlamasıyla Türkiye çapında düzenlenen bir turnuva yoktu. 31 Ağustos 1955'te Futbol Federasyonu, 1955-56 sezonunu takiben profesyonel lig bulunan bölgelerin takımlarından oluşan bir Federasyon Kupası'nın oynanacağını açıkladı.[1] 26 Eylül 1956'da İstanbulspor - Emniyet maçı ile kupa maçları başladı. Kupayı kazanan takım Beşiktaş oldu ve Türkiye'yi Avrupa'da temsil etme hakkı kazandı ancak TFF'nin UEFA'ya geç başvurması nedeniyle bu hakkı kullanamadı. İlk sezonu başarı ile düzenlenen kupa, bir sene sonra tekrar düzenlendi. Bu turnuvayı kazanan takım da Beşiktaş oldu.
1959 yılında Millî Lig kurulması kararını alan TFF, Avrupa'da Türkiye'yi bu ligin şampiyonunun temsil edeceğini açıkladı. Bununla beraber Federasyon Kupası farklı bir formata büründü. 1958-59 sezonunda düzenlenen Federasyon Kupası'na sadece Millî Lig'de yer almayan takımlar katıldı. Finale kalan yedi takım arasında tek devre oynanan turnuvayı Kasımpaşa SK namağlup olarak kazandı. Şekerhilal, Altınordu ve Feriköy SK de ilk dörde girerek Millî Lig'e katılma hakkı kazandılar. 1960 yılının başında bölgesel lig şampiyonlarının Millî Lig'e çıkma kararı alınmasıyla da Federasyon Kupası feshedilmiş oldu.
Türkiye çapında profesyonel takımlar arasında düzenlenen ve kazanana Avrupa'da ülke şampiyonu olarak temsil hakkı veren bu turnuvanın şampiyonluk sayısına eklenmesi için Beşiktaş TFF'ye başvuruda bulundu. Türkiye 1. Ligi'nin başladığı tarih TFF tarafından 1959 yılı olarak kabul edilmesine karşın, TFF Tahkim Kurulunun 09.05.2002 tarih, 2002/52E ve 2002/68K sayılı kararı tahtında, Beşiktaş kulübünün 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarında Türkiye Ligi şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların TFF yıldız kriterine dahil edileceğine karar verilmesi sebebi ile toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig sezonu sayısından 2 fazla oldu.
Ankara'dan 12, İstanbul'dan ve İzmir'den 10 takım olmak üzere toplam 32 takım katıldığı organizasyonda; İstanbul, İzmir ve Ankara elemelerinden geçen ikişer takım, toplam 6 takımlı final grubunu oluşturdular. Çift maçlı deplasmanlı lig usulü oynanan 10 maç sonrası 17 puan toplayan Beşiktaş şampiyon oldu.
Sezon sonunda Şampiyon Kulüpler Kupası'na Türkiye'nin kimi göndereceği tartışma konusu oldu. Beşiktaş, Federasyon Kupası'nın sahibi olarak hak iddia ederken, Fenerbahçe ise 1956-57 İstanbul Profesyonel Ligi şampiyonu olarak, bir önceki sene Galatasaray'ın kazandığı Avrupa kupalarında oynama hakkını kullanmak için başvuruda bulundu[2]. Ancak bu başvuru sonuç vermedi ve Türkiye çapında bir turnuvayı kazanan Beşiktaş, şampiyon ilan edildi. Ancak 24 Temmuz 1957'de UEFA'nın çektiği Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası kurasında Beşiktaş, adı bildirilmediğinden dolayı yer almadı[3]. Bu durumun hemen ardından TFF, UEFA'ya telgraf çekerek kendilerine talimatın geç geldiğini söyleyerek Federasyon Kupası şampiyonu Beşiktaş'ın Türkiye'yi temsil edeceğini bildirdi[4]. UEFA ise Türkiye'nin bildiriminin kuradan sonra kendilerine ulaştığı gerekçesi ile bu isteği kabul etmedi ve kura çekimini yenilemedi. Sonuç olarak TFF'nin geç bildirimi nedeniyle Beşiktaş, tarihinde ilk kez katılma hakkı kazandığı Şampiyon Kulüpler Kupası'na katılamadı.
Birinci eleme turu maçları sonucunda Beşiktaş, Beykoz, Fenerbahçe, Galatasaray ve İstanbulspor, ikinci eleme turuna kaldı. İkinci turda 5 takım eleme usulü eşleşemeyeceği için maçlarını kazanan takımlar arasında kura çekildi. Kura sonucunda Beykoz ikinci turda maç yapmadan doğrudan doğruya üçüncü tura çıkma hakkı kazandı.[5]
İkinci eleme turu maçları sonucunda Galatasaray ve Beşiktaş, önceki turdan sonra çekilen kurayı kazanan Beykoz ile birlikte üçüncü tura kaldı. 3 takım eleme usulü eşleşemeyeceği için TFF, final grubuna kalacak ilk ekibi kura ile belirledi. 3 Aralık 1956'da çekilen kurayı kazanan Galatasaray doğrudan final grubuna kaldı. Kurayı kaybeden Beşiktaş, final grubuna kalacak son takımı belirlemek için Beykoz'la eşleşti.[6]
Son eleme maçını kazanan Beşiktaş, daha önce çekilmiş kura sonucu final grubuna katılma hakkını elde etmiş Galatasaray'la birlikte şampiyonanın final grubunda İstanbul bölgesini temsil edecek ikinci ve son takım oldu.[7]
Beşiktaş bu sonuçla 1957-58 sezonunda Türkiye'yi Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda temsil etme hakkı kazandı ancak TFF şampiyon Beşiktaş'ın ismini UEFA'ya geç bildirdiği için Beşiktaş turnuvaya katılamadı.
İstanbul'dan 20, İzmir'den 10 ve Ankara'dan 8 takım olmak üzere toplam 38 takım katıldığı organizasyonda; İstanbul ve İzmir takımlarının 2, Ankara takımlarının oynadığı 1 elemeden sonra dörder takımlı Kırmızı Grup ve Beyaz Grup oluşturuldu. Kırmızı grubu 1. bitiren Beşiktaş ile Beyaz grubu 1.bitiren Galatasaray finale yükseldi. İki maçlı sisteme göre yapılan maçlar sonunda iki maçı da 1-0 kazanan Beşiktaş şampiyonluğa ulaştı. Bu sefer adı UEFA'ya zamanında bildirilen Beşiktaş, tarihinde ilk kez Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'na katıldı.
47' (Pen.)
