Meclis-i Mebûsan

Meclis-i Mebûsan
Tür
Tür	Meclis-i Umûmînin alt kanadı
Tarih
Kuruluş	23 Aralık 1876; 23 Temmuz 1908
Dağılış	14 Şubat 1878; 11 Nisan 1920
Önceki	Divan-ı Hümayun
Sonraki	Büyük Millet Meclisi
Yapı
Siyasi gruplar	İttihat ve Terakki Fırkası; Ahrar Fırkası; Taşnak; Felâh-ı Vatan Grubu
Seçimler
Son seçim	18 Aralık 1919
Toplantı yeri
	Cemile Sultan Sarayı; İstanbul
Anayasa
	Kanun-i Esasi

Meclisin açılış töreni, Dolmabahçe Sarayı, 1876

Meclisin Çırağan Sarayındaki toplantı salonu, 1877

Meclisin açılışı, 1876

Meclis-i Mebûsan (Osmanlı Türkçesi: مجلس مبعوثان), Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli Anayasa'ya (Kanuni Esasi) göre kurulmuş ve I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmış yasama organıdır. Seçilmiş parlamenterlerden oluşmakta ve padişah tarafından atanan (daha az sayıdaki) üst kamara üyelerinin oluşturduğu Seçkinler Meclisi (Ayan Meclisi) ile birlikte, Genel Parlamentoyu (Meclis-i Umûmî) oluşturmaktaydı.

Parlamenterler Meclisi (Meclis-i Mebûsan) 7 dönemde faaliyet göstermiştir:

31 Mart 1877’de çalışmalarına başlayan 1. Meclis-i Mebûsan üyeleri, geçici bir talimatla il, liva ve kazaların yönetim meclisi üyeleri arasından seçilmiş, İstanbul için ayrı bir seçim yapılmıştı. Bu parlamentoda 115 parlamenter vardı. 28 Haziran 1877’de çalışmalarını tamamlayarak dağıldı.
Aynı seçim yöntemiyle oluşturulan 2. Meclis-i Mebûsan ilk kez 13 Aralık 1877’de toplandı. 93 Savaşı'nın getirdiği sorunlar nedeniyle 14 Şubat 1878’de kapatıldı.
II. Abdülhamid döneminin sonunda, 23 Temmuz 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanıyla aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında parlamenter seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası (Özgürlükçüler Partisi) ve İttihat ve Terakki Cemiyeti (Birlik ve İlerleme Partisi)’nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki Cemiyeti çoğunluğu sağladı ve 4 Aralık 1908’de 3. Meclis-i Mebûsan açıldı. Bu parlamento, 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909’da Anayasa üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Seçkinler Meclisi'nin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911’de tek bir parlamenteri ilgilendiren, ancak politik yankıları yüksek olan bir ara seçim gerçekleştirildi.
18 Ocak 1912’de padişah parlamentoyu dağıttı ve yapılan seçimlerden sonra, 18 Nisan 1912’de 4. Meclis-i Mebûsan toplandı. Bu parlamento, 5 Ağustos 1912’de Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın önerisi ile feshedildi. Balkan Savaşı nedeniyle seçime gidilemedi ve sıkıyönetim ilan edildi. İttihat ve Terakki, 23 Ocak 1913’teki Bâb-ı Âli Baskını ile iktidarı ele geçirdi.
Bu şartlarda tek parti düzeninde 1914’te seçime gidildi ve 5. Meclis-i Mebûsan üyeliklerinin tamamını İttihat ve Terakki elde etti. Bu parlamento I. Dünya Savaşı boyunca bu haliyle faaliyetlerde bulundu.
Mondros Mütarekesi sonrasında 21 Aralık 1918’de Padişah Vahdettin tarafından, yeni seçimler yapılmak üzere parlamento feshedildi. Yapılan seçimler sonunda Son Meclis-i Mebûsan ilk toplantısını 12 Ocak 1920’de yaptı. 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgali üzerine, parlamento, işgal güçlerinin baskısıyla, 11 Nisan 1920'de resmen kapatıldı.

23 Nisan 1920’de Ankara'da Büyük Millet Meclisi faaliyetlerine başladı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Mebusan Marşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Mehmet Zati Bey (Arca) tarafından bestelenmiş olan marş, Meclis-i Mebûsan’ın 1909’da tekrar açılışında çalınarak kaydedilmiştir. Marşın sözleri hem 1908’de gerçekleşen Jön Türk Devrimi liderleri Resneli Niyazi Bey ve Enver Paşa ile Birinci Meşrutiyet'in ilân edilmesinde önemli rol oynayan Midhat Paşa'yı över.

Söz[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı Türkçesi
Osmanlılar bu gün oldu muzaffer, Fethetti yeniden vatanı asker, Açtı mebûslara yolu süngüler, Yaşasın Niyâzi, yaşasın Enver! Gökyüzünde şühedânın hayâli, Alkışlıyor sanki ruhi Kemali Ah, ölmeden görmeliydi bu hali, Kıymetli,muhterem vatanperver Al bayraklar bulutları sarıyor, Şenliğimiz asumana varıyor, Mazlumlara,zalimler yalvarıyor, Hey Allah’ım bu nasıl ruzi mahşer? Uyan Midhat,uyan geldi zamanın, Tutsun dünyâları şöhret ve şânın, Sen bulun önünde şu Mebusân'ın, Artık yaşa evlâdınla beraber.