Zeyrek Camii
| Zeyrek Kilise Camii | |
|---|---|
|
Zeyrek Camii'nin kuzeydoğudan görünüşü | |
| Temel bilgiler | |
| Yer | Fatih, İstanbul, Türkiye |
| Coğrafi koordinatlar | 41°1′11″K 28°57′26″D / 41.01972°K 28.95722°D |
| İnanç | İslam |
| Mimari | |
| Tamamlanma tarihi | 12. yüzyılın ilk çeyreği |
| Tür | Kültürel |
| Kriter | i, ii, iii, iv |
| Belirleme | 1985 (9. oturum) |
| Parçası | İstanbul'un Tarihî Alanları |
| Referans no. | 356 |
| Ülke |
 Türkiye |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
| Özellikler | |
Zeyrek Camii veya Pantokrator Manastırı Kilisesi (Yunanca: Μονή του Παντοκράτορος Χριστού Mori tu Padokratoros Hristou) İstanbul'un Zeyrek semtinde Doğu Roma döneminden kalma dinî yapıdır. Kilise üç ayrı şapelin bir araya gelmesinden oluşur. Ayasofya'dan sonra İstanbul'da ayakta kalan en büyük eski kilisedir.
Güneydeki ilk kilise II. İoannis'in karısı İrini tarafından 12. yüzyılın ilk çeyreğinde yaptırıldı. Karısının ölümünün ardından imparator kilisenin kuzeyinde, az ilerisine ikinci bir kilise yaptırdı ve en sonunda bunları birleştirmek için üçüncü bir kilise daha yaptırdı.
İstanbul'un fethinden sonra ilk medrese burada açıldı. Müderrisi Zeyrek Mehmed Efendi'ydi. Fatih Külliyesiyle birlikte yeni medreselerin yapımı tamamlanınca buradaki medrese kapandı ve bina cami oldu. Şu anda yalnızca güney kısmı cami olarak kullanılmaktadır.
Konumu[değiştir | kaynağı değiştir]
Haliç’e hâkim bir tepenin üstünde teraslarla düzenlenmiş geniş bir arazi üzerinde kurulmuştur.[1] Binalar kompleksi Fatih ilçesindeki Fazilet sokağındadır. Adını Zeyrek Camii'nden alan popüler bir bölgededir. Eski İmaret Camii'nin 1 km kadar güneydoğusundadır. Resim süslemeleri bozuktur.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
1118 ve 1124 tarihleri arasında Bizans imparatoru II. İoannis'un eşi İrini bu manastır sitesini inşa etti. Hristos Pantokrator (Her şeye kâdir İsa) adadı. Manastır, ana kiliseyi kapsıyordu. Ayrıca bir kütüphane ve bir de hastane adadılar. Eşinin ölümünden sonra, kısaca 1124 den sonra imparator II. İoannis ilk kilisenin kuzeyine diğer bir kilise inşa etti. Onu Theotokos Eleousa'ya adadı. Neticede (1136) iki şapel (Saint Micheal'e adanan) ile birleşti. Komnenos ve Paleologos hanedanlıklarının İmparatorluk mozelesi haline geldi. Bundan başka, pek çok yüksek rütbeli Bizanslı, İmparator II. İoannis ve eşi İrini, İmparator I. Manuil'un eşi Sulzbachlı Bertha ve İmparator V. İoannis buraya gömüldüler.
Tanımlama[değiştir | kaynağı değiştir]
Taş işçiliği( Orta dönemdeki Bizans mimari simgesi ) girintili tuğla tekniğine kısmen adapte edildi. Bu teknikte birbiri ardına gelen tuğlalar duvar çizgisinin arkasına monte edildi ve karışım yatağına daldırıldı. Bundan dolayı karışım katmanının kalınlığı, normal tuğla katmanının üç katı fazlasıdır.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Zeyrek Camii ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.- T.C. İstanbul Valiliği (Harika İstanbul) / Zeyrek Camii ve Tanıtımı
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ İslam Ansiklopedisi, Zeyrek Kilise Camii maddesi, yazar: Hayri Fehmi Yılmaz
- Genel
- Van Millingen, Alexander (1912). Byzantine Churches of Constantinople. London:MacMillan & Co.
- Mathews, Thomas F.(1976). The Byzantine Churches of Istanbul: A photographic Survey. University Park: Pennsylvania State University Press ISBN 0-271-01210-2
- Gülersoy, Çelik (1976). A guide to Istanbul. Istanbul:Kitapligi.OCLC 3849706
- Krautheimer, Richard (1986). Architettura paleocristiana e bizantina. Turin:Einaudi. ISBN 88-06-59261-0
