Türkiye'de iklim değişikliği
Bu madde Vikipedi standartlarına uygun değildir. (Şubat 2020) |
Türkiye'nin küresel ısınma katkıları neredeyse dünyanın yıllık %1i sera gazı emisyonu kadardır.[1]
Sera gazı emisyonları[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye'den yaklaşık üçte bir sera gaz emisyonu kömürden.[2] [3] Fosil yakıt tüketimi ve CO2 salımında geçmişe oranla daha hızlı bir artış olacak.[4]
Sera etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye etkileniyor ve çok daha etkilenecek.
Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Sıcaklığın artması[değiştir | kaynağı değiştir]
Sera etkisi yüzünden 2070 yılına kadar ortalama sıcaklıklar 6 derece yükselebilir.[5] Sıcaklık, bir etüt göre en yüksek sıcaklık ve en alçak sıcaklık değerleri düştü.[6] Ama Türkiye’deki yıllık sıcaklıkların arttığı gerçeğidir.[7]
1950-2017 yılları arası için 77 meteoroloji istasyonunda yapılan araştırma sonucunda şu verilere ulaşılmıştır: Sıcak dönemlerde (ortalamadan daha sıcak 6 ardışık gün) artış, soğuk dönemlerde (ortalamadan daha soğuk 6 ardışık gün) kısalma görülmüştür. Soğuk dönem 28 istasyonda kısalmış, sıcak dönem 61 istasyonda uzamıştır. 1998'den itibaren soğuk dönemler belirgin olarak kısalmış ve ortalamaların altında gerçekleşmiştir. Sıcak dönemlerin %64'ü son 25 yılda görülmüştür. 2010 yılı yaz mevsimindeki sıcak hava dalgası hem ölçülen maksimum sıcaklıklar, hem de en uzun süreli sıcak hava dalgası olması ile dikkat çekmiştir[8].
Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]
Böbrek hastalıklarını artırıyor. [9]
Tarım[değiştir | kaynağı değiştir]
CO2 emisyonunda yaşanacak değişiklerin tarımsal gayri safi yurt içi hasıla üzerinde anlamlı ve negatif bir etkide bulunmaktadır.[10]
Deniz seviyesi artışı[değiştir | kaynağı değiştir]
İzmir, Kocaeli ve Mersin riskte. [11]
Buzulları[değiştir | kaynağı değiştir]
Son 40 yılda yarı yarıya azaldı.[12]
Şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
2050 den önce Bursa'nın havası Adana'ya, Gaziantep'inki Erbil'e, Adana'nınki ise Lefkoşa'ye benzeyecek. İstanbul Roma'ya, İzmir Adana'ya, Ankara ise Taşkent'e benzeyebilir.[13]
Olası çözümler ve alınabilecek önlemler[değiştir | kaynağı değiştir]
Resmi Kurumlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Birleşmiş Milletler nezdinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İklim Değişliği Ulusal Odak Noktası olarak tanınmıştır. 2001 yılında Başbakanlığın 2001/2 sayılı Genelgesi ile kurulan İklim Değişikliği koordinasyon Kurulu (İDKK), 2013 yılında İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu (İDHYKK) adıyla yeniden düzenlenmiştir. [14]
Gelecekteki Olası Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu senaryolara göre yapılan bilgisayar destekli simülasyon çalışmaları yapılmaktadır. HİDP (IPCC) A2 senaryosu baz alınarak yapılan bir çalışmada Türkiye'de 2071-2100 yılları arasındaki ortalama sıcaklıklar 1961-1990 yıllarının ortalamasına göre iç bölgelerde 5-6 oC, kıyı bölgelerinde ise 4-5 oC artış olacağı öngörülmüştür. [15] Bu derecede büyük bir artış ekolojik dengeleri oldukça olumsuz yönde etkiyebilecektir.
Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığınin İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu Ulusal Seragazı Emisyon Envanter Sistemi yapar.[16] Paris Anlaşması imzalandı ama onaylanmadı.
Din[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Türkiye için düşük karbonlu kalkınma yolları ve öncelikleri" (PDF). Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi, WWF-Türkiye. 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ, EKONOMİ VE SAĞLIK AÇISINDAN TÜRKİYE'NİN KÖMÜR POLİTİKALARI" (PDF). 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Guardian'dan Madde 80 uyarısı, 'Türk Kömür Santralleri Teşvik için Sırada'".
- ^ "10 grafikte BM İklim Değişikliği Konferansı ve Türkiye". 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2017.
- ^ "Küresel ısınma dünyayı günden güne eritiyor". Hürriyet. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016.
- ^ "Temperature extremes: Europe is warming up, Turkey is cooling off". Center for Earth System Research and Sustainability. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2017.
- ^ "Küresel iklim değişikliği, Türkiye'nin iklimini nasıl etkiliyor?". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2017.
- ^ ERLAT, Ecmel; GÜLER, Hakan (2018). "TÜRKİYE'DE SICAKLIK EKSTREMLERİNİN SÜRELERİNDE GÖZLENEN DEĞİŞİM VE EĞİLİMLER (1950-2017)". Ege Coğrafya Dergisi. 19 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2019.
- ^ ""Küresel ısınma böbrek hastalıklarını artırıyor"". TRT. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
- ^ BAYRAÇ, H. Naci. "Türkiye'de İklim Değişikliğinin Tarım Sektörü Üzerine Etkileri" (PDF). ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ. Cilt Nisan 2016.
- ^ "Küresel Isınma 2 Derecede Sınırlansa Bile Türkiye'de 1,3 Milyon Kişi Etkilenecek". BİA Haber Merkezi. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
- ^ "Küresel Isınma Burnumuzun Dibinde: Türkiye'nin Buzulları Son 40 Yılda Yarı Yarıya Azaldı!". EVRİM AĞACI.
- ^ "İklim değişikliği yüzünden 2050'ye kadar 'İstanbul Roma, Ankara Taşkent gibi olabilir'". BBC. 12 Temmuz 2019.
- ^ "Sık Sorulan Sorular". T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2015.
- ^ Demir, İsmail; Kılıç, Gönül; Coşkun, Mustafa (2008). Precis Bölgesel İklim Modeli ile Türkiye İçin İklim Öngörüleri: HaDAMP3 SRES A2 Senaryosu (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2015.
- ^ "Seragazı Emisyon Envanteri, 2014". 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "İslam İklim Değişikliği Deklarasyonu" (PDF). The Islamic Foundation For Ecology And Environmental Sciences. 4 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Mayıs 2019.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi
- NDC Registry
- Sabancı Üniversitesi:TÜRKİYE’DE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
- İklimAdaleti.org
- Climate Volunteers
- 350 Türkiye