Kocaeli

Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Başlığın diğer anlamları için Kocaeli (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Kocaeli
İl & Büyükşehir

Kocaeli'nin Türkiye'deki konumu
Kocaeli haritası
Kocaeli'nın Türkiye'da bulunduğu yer
Kocaeli
Kocaeli
Kocaeli'nın Avrupa'da bulunduğu yer
Kocaeli
Kocaeli
Koordinatlar: 40°51′07″K 29°52′41″D / 40.852°N 29.878°E / 40.852; 29.878Koordinatlar: 40°51′07″K 29°52′41″D / 40.852°N 29.878°E / 40.852; 29.878
Ülke Türkiye
Coğrafi bölge Marmara Bölgesi
İlk yerleşim MÖ 8. yüzyıl
Alt idari birimler
İdare
 • Tür Belediye başkanı-meclis
 • Organ
 • Vali Seddar Yavuz [1]
 • Belediye Başkanı Tahir Büyükakın (AK PARTİ)
Yüzölçümü
 • Toplam 3.397 km² (1.311 mil²)
Yüzölçümü sırası 75.
En alçak nokta 0 m (0 ft)
Nüfus
 (2019)
 1.953.035
 • Sıra 10.
 • Yoğunluk 575/km² (1.480/mil²)
 • Yoğunluk sırası 2.
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu
41XXX
Alan kodu 262
ISO 3166 kodu TR-41
Plaka kodu 41
GSYİH (nominal) 2018[3]
• Toplam ₺150,1 milyar (4.)
• Kişi başı
 ₺79.254 (1.)
İGE (2013) artış 0,741[4]
yüksek · 3.
İklim Csa, Cfa
Resmî siteler
  • kocaeli.gov.tr
  • kocaeli.bel.tr

Kocaeli, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık onuncu şehridir. Şehir, ülkenin en büyük sanayi ve ticaret kentlerinden biridir. Kocaeli; SEGE-2011 sıralamasına göre İstanbul, Ankara ve İzmir'den sonra en gelişmiş şehirdir. 2019 itibarıyla 1.953.035 kişilik nüfusa sahiptir. Adını 1320 yılında İzmit yöresini fetheden Akça Koca'dan almaktadır. İstanbul, Bursa, Sakarya, Yalova illeriyle komşudur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Antik Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]

Megara ve Atinalılar körfezde Astakus adlı bir yerleşim kurmuş kent daha sonra Skylax kenti ve körfezi Olbia olarak anmıştır. Pausanias, Astakus'u Trakyalı bir soylunun adı olarak anarken Yunan mitolojisinde deniz tanrısı Poseidon ile su perisi Olbia’nın oğlunun aynı adı taşıdığı bilinmektedir.[5]

Cumhuriyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaeli, 2 Eylül 1993'te çıkarılan 504 sayılı kanun hükmünde karaname[6] ile büyükşehir unvanı kazandı. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.[7]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Coğrafi konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaeli ili, Marmara Bölgesi'nin Çatalca–Kocaeli Bölümü'nde, 29° 22'—30° 21' doğu boylamı, 40° 31'—41° 13' kuzey enlemi arasında yer alır. Doğu ve güneydoğusunda Sakarya, güneyinde Bursa illeri, batısında Yalova ili, İzmit Körfezi, Marmara Denizi ve İstanbul ili, kuzeyde de Karadeniz'le çevrilidir. İl merkezi İzmit'in doğusundan geçen 30° doğu boylamı Türkiye saati için esas kabul edilir. Kocaeli ilinin yüzölçümü 3.397 km²'dir[2]. Asya ile Avrupa'yı birleştiren önemli bir yol kavşağında bulunmaktadır. Doğal bir liman olan İzmit Körfezi işlek bir deniz yoludur. İlin kuzeybatı yüzündeki İstanbul il sınırı, Darıca ile İstanbul arasında akan Kemiklidere'nin doğusundan geçer. Güneybatıda İstanbul–Kocaeli sınırı İzmit Körfezi'nin karşı kıyısında Yalova topraklarıyla son bulur. Bursa sınırını Samanlı Dağları'nın tepelerinden geçen hat oluşturmaktadır.

Ovalar ve platolar[değiştir | kaynağı değiştir]

İlde çok sayıda küçük dere vadisi vardır. Ovalar genellikle akarsuların yığıntılarıyla oluşmuş küçük alüvyal düzlükler niteliğindedir. Karadeniz'e dökülen akarsuların oluşturduğu vadiler, Kocaeli Yarımadası'nın yeni bir biçim almasına yol açan tektonik hareketlerin öncesinde ortaya çıkmış, buna karşılık Marmara Denizi'ne dökülen akarsu vadileri bu hareketlerin sonrasındadır.

Kocaeli Yarımadası'nın bugünkü biçimi, İzmit Körfezi ve Sapanca Gölü gibi tektonik çöküntüler, Karadeniz gibi çanaklaşmalar ve deniz yüzeyindeki değişmelerle belirlenmiş yarımadanın kıyı kesimlerinde denize taraçalar oluşmuştur. Bu arada akarsuların aşağı çığırlarında da genişleyen alüvyal dolgu tabakalar ve kıyı birikim kuşakları oluşmuştur. Daha önce de belirtildiği gibi yarımadadaki su bölümü çizgisi, İzmit Körfezi'ne çok yakın bir kesimden geçmektedir.

Coğrafi yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kartepe

İl topraklarından kaynaklanan suların bir bölümü Ka­radeniz'e, bir bölümü de Marmara Denizi'ne ulaşır. Kocaeli Yarımadasında uzanan dağların sırtı İzmit Körfezi ve Mar­mara'ya daha yakın olduğundan Karadeniz'e dökülen akar­sular daha uzundur. Gebze'nin Tepecik mahallesi yakınlarından doğan 71 km uzunluğundaki Riva (Çayağzı) Deresi İstanbul Boğazı girişinin doğusunda Karadeniz'e dökülür. Ağva Deresi de denen Göksu Deresi Karayakuplu Mahallesi yakınlarından çıkar ve Ağva'da Karadeniz'e ulaşır. Yine Karadeniz'e dökülen Yulaflı Deresi'nin uzunluğu 43 km'dir. Üzerinde İstanbul kentine su sağlayan Darlık Barajı bulunan Darlık Deresi de il topraklarından doğar. Denizli mahallesinden doğup Karadeniz'e dökülen Kocadere'nin uzunluğu 50 km'dir. İl topraklarından doğup, il sınırları içinde Karadeniz'e dökülen başlıca akarsu Kandıra ilçesindeki Sansu'dur. Sakarya Nehri'ne Karadeniz'e dökülmeden önce katılan son akarsu olan Kaynarca Deresi de Kandıra ilçesinden doğar. Samanlı Dağları'ndan doğan Kirazdere İzmit kentinde körfeze dökülür. Bu dere üzerindeki Kirazdere Barajı'nın yapımı 1997'de tamamlanmıştır. Gebze ilçesindeki Dilderesi'nin uzunluğu 12 km'dir. Pelitli köyünün güneyinden ve Tavşanlı mahallesinin kuzeyinden geçerek İzmit Körfezi'ne dökülür.

Göller[değiştir | kaynağı değiştir]

Sapanca Gölü

Batı bölümündeki 7 km'si Kocaeli sınırları içerisinde kalan Sapanca Gölü'nün yüzölçümü 47 km²'dir. Uzuntarla, Maşukiye ve Eşme Beldelerine sınırdır. İzmit kentine su sağlayan Kirazdere Barajı'nın ardında yer alan yapay göl ise 1,74 km²'lik bir alanı kaplar. Bir başka yapay göl de Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından kentin su ihtiyacını karşılamak için yaptırılan barajın ardında su toplanması sonucu oluşan Yuvacık Baraj Gölü'dür.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Körfez kıyılarıyla Karadeniz kıyısında ılıman, dağlık kesimlerde daha sert bir iklim hüküm sürer. Kocaeli ikliminin, Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasında bir geçiş oluşturduğu söylenebilir. İl merkezinde yazlar sıcak ve az yağışlı, kışlar yağışlı, zaman zaman karlı ve soğuk geçer. Karlı günler sayısı ortalama 12 gündür. Kocaeli'nin Karadeniz'e bakan kıyıları ile İzmit Körfezi'ne bakan kıyılarının iklimi arasında bazı farklılıklar göze çarpar. Yazın körfez kıyılarında bazen bunaltıcı sıcaklar yaşanırken Karadeniz kıyıları daha serindir. İl merkezinde ölçülen en yüksek hava sıcaklığı 44,1 °C (13 Temmuz 2000), en düşük hava sıcaklığı -8,3 °C (23 Şubat 1985), yıllık ortalama sıcaklık ise 14,8 °C'dir. Karadeniz kıyısında yıllık ortalama yağış miktarı 1.000 mm'yi aşar. Bu miktarı güneye doğru gidildikçe azalır, İzmit'te 800 mm'nin de altına düşer (784,6 mm). Samanlı Dağları'nın körfeze bakan yamaçlarında iklim Karadeniz kıyılarına benzer. Yağış miktarı da bu kesimde farklıdır. Rüzgârlar kışın kuzey ve kuzeydoğudan, yazları ise kuzeydoğudan eser.

Nuvola apps kweather.svg Kocaeli iklimi Weather-rain-thunderstorm.svg
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 23,7 26,0 30,8 35,0 36,6 38,7 44,1 41,6 37,8 36,2 29,1 27,4 44,1
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 9,7 10,7 13,2 18,5 23,2 27,5 29,5 29,6 26,2 20,8 16,3 11,9 19,7
Ortalama sıcaklık (°C) 6,2 6,7 8,7 13,1 17,6 21,8 23,8 23,7 20,4 16,0 11,9 8,4 14,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 3,3 3,6 5,0 8,8 13,0 16,9 19,1 19,3 16,2 12,5 8,6 5,5 10,9
En düşük sıcaklık (°C) −9,7 −8,5 −5,7 −0,9 2,8 8,5 11,3 12,4 6,0 2,4 −0,7 −5,7 −9,7
Ortalama yağış (mm) 92,3 72,6 72,4 54,7 45,7 52,0 37,1 44,7 54,5 90,8 82,5 110,0 809,3
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[8]

Bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

.

Kocaeli'nde bitki örtüsü, genelde Marmara Bölgesinin özelliğini taşımakla birlikte, kıyısıyla dağlık alanlar arasında önemli farklılıklar görülür. Ayrıca kuzeyden güneye doğru gidildikçe Karadeniz kıyısına özgü bitki topluluklarının yerini Akdeniz bitkileri almaya başlar. Samanlı Dağları ile Karadeniz kıyısı ardındaki alanlar sık ve nemcil ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar daha çok kayından oluşur; bazı kesimlerde kayına gürgen, kestane ve meşe de karışır. Samanlı Dağları'nın yüksek kesimleri iğne yapraklılarla örtülüdür. İzmit Körfezi'nin kuzey ve doğusunda Akdeniz iklimine özgü makilere rastlanır. Eskiden körfezin kuzey kıyılarında yaygın olan zeytinlikler kent ve sanayi alanı elde edilmesi amacıyla yok edilmiş durumdadır. Tahrip edilen ormanlık alanlar step bitkileri ve yalancı makilerle kaplıdır.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[9])[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaeli İl Nüfusu: 1.953.035'dir (2019 sonu). İlin yüzölçümü 3.397 km2'dir. İlde  km2'ye 575 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 5.832 kişi ile Çayırova)

Kocaeli'de yıllık nüfus artış oranı % 2,45'dir, tüm ilçelerinde nüfus artışı olmuştur. Nüfusu en çok artan ilçe: Dilovası (%5,43). Nüfusu en az artan ilçe: Kandıra (%1,07)

4 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre 12 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 472 mahalle bulunmaktadır.

2019 yılı sonunda Kocaeli ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus 2018 Nüfus 2019 Fark Nüfus Artışı % Mah.Say. Alanı  km2[10] Yoğunluk
Başiskele 97.817 102.241 4.424 4,52 37 209 489
Çayırova 129.655 134.146 4.491 3,46 9 23 5.832
Darıca 201.468 207.345 5.877 2,92 14 23 9.015
Derince 140.982 142.849 1.867 1,32 17 198 721
Dilovası 47.948 50.551 2.603 5,43 12 125 404
Gebze 371.000 382.166 11.166 3,01 40 418 914
Gölcük 162.584 165.663 3.079 1,89 50 217 763
İzmit 363.416 367.990 4.574 1,26 102 480 767
Kandıra 51.348 51.897 549 1,07 96 840 62
Karamürsel 56.604 57.557 953 1,68 27 262 220
Kartepe 118.066 121.326 3.260 2,76 32 301 403
Körfez 165.503 169.304 3.801 2,30 36 301 562
KOCAELİ 1.906.391 1.953.035 46.644 2,45 472 3.397 575
Kocaeli il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1965[11] 335.518 40
  %41     136.531
198.987     %59  
1970[12] 385.408 39 %15Dark Green Arrow Up.svg
  %49     188.185
197.223     %51  
1975[13] 477.736 34 %24Dark Green Arrow Up.svg
  %53     255.557
222.179     %47  
1980[14] 596.899 29 %25Dark Green Arrow Up.svg
  %53     318.026
278.873     %47  
1985[15] 742.245 24 %24Dark Green Arrow Up.svg
  %56     411.917
330.328     %45  
1990[16] 936.163 18 %26Dark Green Arrow Up.svg
  %62     582.559
353.604     %38  
2000[17] 1.206.085 15 %29Dark Green Arrow Up.svg
  %60     722.905
483.180     %40  
2007[18] 1.437.926 12 %19Dark Green Arrow Up.svg
  %62     894.242
543.684     %38  
2008[19] 1.490.358 12 %4Dark Green Arrow Up.svg
  %93     1.392.733
97.625     %7  
2009[20] 1.522.408 11 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %93     1.422.752
99.656     %7  
2010[21] 1.560.138 11 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %94     1.459.772
100.366     %6  
2011[22] 1.601.720 11 %3Dark Green Arrow Up.svg
  %94     1.499.958
101.762     %6  
2012[23] 1.634.691 11 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %93     1.527.407
107.284     %7  
2013[24] 1.676.202 11 %3Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  
2014[25] 1.722.795 11 %3Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  
2015[26] 1.780.055 10 %3Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaeli ili, 2018 yılı verisine göre gayri safi yurt içi hasıla bakımından ₺150,1 milyar ile ülkenin dördüncü büyük ilidir.[3] Kişi başına düşen gelirde ise ₺79.254 ile ilk sırada yer almaktadır.[3]

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Kocaeli'de spor

2018–2019 Sezonu sonunda, futbolda Darıca Gençlerbirliği 3. lige düşmüştür. 3.lig takımları Körfezspor ve Gebzespor da BAL 'a düşmüştür. Kocaelispor ve Gölcükspor 3. ligde kalmıştır. BAL’da Belediye Derincespor 3. lige çıkmış, Büyük Derbentspor ise küme düşmüştür. Kadın futbol 2.lig takımı Kocaeli Bayan Futbol 1.lige yükselmiştir.

Süper liglerdeki tek takım, Basketbol Kadınlar Süper Ligi'ndeki İzmit Belediyespor 9. olmuştur.

Voleybolda erkekler 2. liginde Kartepe Belediyespor, play–offda lig 5.si olurken, kadınlar 2.ligde İzmit DSİ Spor küme düşmüştür.

2018–19 Sezonu sonunda Kocaeli'den bütün liglere katılan 19 takımdan 5'i küme düşmüş, 2'si bir üst lige yükselmiştir.

Ziraat Türkiye Kupası 'nda en önemli başarıyı 5.tura kadar yükselen Darıca Gençlerbirliği göstermiş, bu turda Antalyaspor' a elenmiştir.

Kocaeli'nin en önemli stadyumları: Kocaeli Stadyumu (33.000), Gebze Alaettin Kurt Stadyumu (26.000)dur. 16.500 kişilik İsmetpaşa Stadyumu yıkılmıştır.

Kocaeli'nin en önemli spor salonları: Kocaeli Atatürk Spor Salonu (2.500) ve Şehit Polis R.Topaloğlu Spor Salonu (5.000)'dur.

Diğer önemli spor tesisleri: Gebze Olimpik Kapalı Yüzme Havuzu (750), Kocaeli B.B. Olimpik Buz Sporları Salonu (3.600), Kocaeli Kartepe Hipodromu (500), Kartepe Kayak Merkezi.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Kocaeli'nin ilçeleri
Kocaeli haritası

Kocaeli'nin on iki ilçesi bulunmaktadır. Bu ilçeler Başiskele, Gölcük, Karamürsel, Kandıra, Kartepe, İzmit, Derince, Körfez, Dilovası, Gebze, Çayırova, Darıca'dır. Bu ilçelerde toplam 472 mahalle bulunmaktadır.

Merkezi Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir illerinde Merkezi yönetim Vali, İl Müdürleri ve İl Danışma Kurulundan oluşur.

Kocaeli, bir ‘büyükşehir’dir. Bu özelliğine göre yönetimi belirlenmiştir. Protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır.

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır.

Kocaeli Valisi 1967-Eskişehir doğumlu Seddar YAVUZ, 9.06.2020/274 sayılı kararla Ordu Valisi iken atanmıştır.[27]

Vali ve Kaymakamlara ait bilgiler Kocaeli'nin ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.

Yerel yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir Belediyelerinde Yerel yönetim, Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye Meclisi ve Büyükşehir Belediye Encümeni'nden oluşur.

Yerel yönetimi temsil eden Büyükşehir Belediye Başkanı, ildeki tüm seçmenlerin oy çokluğu ile seçilir. Yerel seçimlerde İlçe Belediye Başkanı ve İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanılarak ilçelerin belediye meclisleri oluşur. İlçe Belediye meclislerinden alınan üyelerle (başkan kontenjanı, ilçe nüfusu ve parti oy oranına göre) de Büyükşehir Belediye Meclisi oluşur. Bu mecliste ilçe belediye başkanları da yer alır.[28][29][30] Meclisin başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı'dır.

Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur.(5216 saylı kanun 16.madde)

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır.

Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı, 1969-Derince doğumlu Tahir Büyükakın (AK PARTİ), 31 Mart 2019 seçimlerinde %55,59 oy oranıyla seçilmiştir[31]

İlçe belediyeleri, 2019 Türkiye yerel seçimleri'ne göre, İzmit dışında AKPARTİ'li belediye başkanları tarafından yönetilmektedir. İzmit'in belediye başkanı CHP'lidir[32]

Kocaeli Büyükşehir Belediye Meclisi üye sayısı 81’dir (Büyükşehir Belediye Başkanı, 12 ilçe belediye başkanı ve 68 üye) Bunların 58’i AK PARTİ, 14'ü CHP, 3’ü, MHP, 4'ü İYİ P., 2'si SAADET P.'dir.[33]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

İlde 597 okul öncesi, 328 ilkokul, 310 ortaokul, 114'ü genel 98'i meslek ve teknik toplam 212 lise bulunmaktadır.[34] Bunun yanı sıra Kocaeli Üniversitesi ve Gebze Teknik Üniversitesi'ne de ev sahipliği yapmaktadır.

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Adnan Menderes köprüsünden İzmit'in görünümü

İstanbul ile İzmir'i birbirine bağlayan Otoyol 5 projesi, Gebze'den başlamaktadır. İzmit Körfezi'nin iki yakası arasında Osman Gazi Köprüsü bulunmaktadır. İstanbul ile Kocaeli arasında Marmaray trenleri hizmet vermektedir.

Havayolu[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin hava ulaşımı, 1999 yılında açılması planlanan fakat 17 Ağustos Gölcük Depreminden dolayı 16 yıl sonra 2015 yılında gecikmeli açılmıştır. Günümüzde Cengiz Topel Havalimanı'ndan Kocaeli–Trabzon uçak seferi yapılmaktadır.

Şehir içi ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir ulaşımında Büyükşehir Belediyesi Otobüsleri ve özel halk otobüsleri, Gebze–Harem dolmuşları ve taksiler kullanılmaktadır. İzmit ilçesinde Akçaray adlı tramvay Plajyolu–Otogar arasında hizmet vermektedir.

Konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri Tablosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[35] Alanı km²[36] Rakım mt. Merkeze km[37] Ulaşan Yollar[37]
Başiskele 2008 209 13 8 E E881/ -01
Çayırova 2008 23 127 59 -07, E E80/ -K62
Darıca 2008 23 47 58 -07
Derince 1999 198 39 13 -07, E E80/ -K12
Dilovası 2008 125 54 41 -07, E E80/ -K81, -K1, 41-77
Gebze Cumh.önce 418 184 51 -07, E E80/ -K71, -K1, 41-77
Gölcük 1936 217 14 16 E E881/ -01
İzmit 2008 480 7 4 -07, E E80/ -K12-13, -01
Kandıra Cumh.önce 840 40 41 -01, -09, 41-25
Karamürsel Cumh.önce 262 15 35 E E881/ -01, -01
Kartepe 2008 301 23 12 -08, E E80/ -K14, 41-01
Körfez 1987 301 60 20 -07, E E80/ -K11
Kocaeli Cumh.önce 3.397 4
*Metropol İlçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  2. ^ a b "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri". Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  3. ^ a b c Özkul, İsmet (25 Aralık 2019). "81 ilin 2018 yılı GSYH ve büyüme karnesi". Dünya. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  4. ^ "Türkiye'de İllere Göre İnsani Gelişme Endeksi". dergipark.org.tr. Ocak 2017. 17 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2019. 
  5. ^ Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi. Nika Yayınları. Ankara, 2016. 3. Baskı s. 207
  6. ^ "Karar Sayısı: KHK/504" (PDF). 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2014. 
  7. ^ "Kanun No. 5216". 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2014. 
  8. ^ "Resmî İstatistikler - Kocaeli". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016. 
  9. ^ http://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
  10. ^ http://www.harita.gov.tr/images/urun/il_ilce_alanlari.pdf
  11. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  24. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  25. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  26. ^ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
  27. ^ http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/06/20200610-7.pdf
  28. ^ http://www.tbb.gov.tr/storage/userfiles/rehber_ve_bilgi_notlari/6360_torba_personel_rehber.pdf
  29. ^ http://tarikbeyhan.com/blog/buyuksehir-belediye-meclisleri-nasil-olusur
  30. ^ http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/2150/22329.pdf
  31. ^ http://www.kocaeli.bel.tr/tr/main/pages/ozgecmis/19
  32. ^ http://biruni.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/yerel.zul
  33. ^ http://www.kocaeli.bel.tr/tr/main/sema/meclis
  34. ^ "Meb 2015-2016 İstatistikleri". 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2016. 
  35. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  36. ^ Millî Savunma Bakanlığı- Haritalar Genel Komutanlığı
  37. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • T.C. Kocaeli Valiliği
  • Kocaeli Büyükşehir Belediyesi
  • Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
"http://www.turkcewiki.org/w/index.php?title=Kocaeli&oldid=22784675" adresinden alındı.