Torino
| Torino Turin | |
|---|---|
|
Citta di Torino | |
|
Torino'nun İtalya'daki konumu | |
| Ülke |
 İtalya |
| Bölge | Piemont |
| İl | Torino ili |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Sergio Chiamparino (Demokratik Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 130,17 km² (5.025 mil²) |
| Rakım | 239 m (784 ft) |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 878,074 |
| • Metropol | 1.750.000 |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAZD) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYZD) |
| Alan kodu | 011 |
|
Resmî site http://www.comune.torino.it/ | |
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
|
Kraliyet Sarayı | |
| Resmî adı | Savoya Kraliyet Hanedanı Sarayları |
| Ülke |
İtalya |
| Tür | Kültür |
| Kriter | i , ii , iv , v |
| Referans | 823 |
| Bölge** | Avrupa ve Kuzey Amerika |
| Koordinatlar | 45°04′21.1″K 7°41′08.6″D / 45.072528°K 7.685722°D |
| Tescil bilgisi | |
| Tescil | 1997 (21. Oturum) |
|
* Dünya Mirası resmî listesi. ** UNESCO resmî sınıflandırması. | |
Torino (IPA: [toˈriːno], Piemont dilinde: Turin) Kuzey İtalya'da Piemont bölgesinin ve kendi ismin taşıyan Torino ili'nin başşehri olup, Alpler ile çevrili olan Po Nehri'nin sol kıyısında konumlanır. İtalya'nın kuzey-batısında bulunan bir kentidir. Torino adı Keltce'de "dağlar" anlamına gelen Tau sözcüğünden gelmektedir. İtalyancada Torino sözcüğü "küçük Boğa" olarak tercüme edilebildiği için, şehrin flamasında boğa resmi bulunur.
Şehirde sanayi sektörü çok gelişmiştir. 2006 Kış Olimpiyatları'na ev sahipliği yapmıştır.
Torino'da bulunan Savoya Krallık Hanedanı Sarayları 1997'den itibaren UNESCO Dünya Mirasları İtalya listesine katılmıştır.
Coğrafya ve iklim[değiştir | kaynağı değiştir]
Torino kuzeybatı İtalya'da konumlanmıştır. Kuzeyinde ve batısında Alpler tarafından çevrilidir. Doğusundan Monferrato tepelerinin doğal bir uzantısı olan bir yüksek tepe bulunmaktadır. Şehir doğudan batıya doğru az meyille (220m'den 280 m'ye) yüklesen bir ova üzerinde kurulmuş olmakla beraber yeni kısım ve varoşları tepelere doğru ilerlemiştir. Belediye sınırları içinde Turin'in en yüksek noktası "Faro della Vittoria" mevkii yakınında bulunan "Colle della Maddalena" tepesidır.
Şehrin içinde 4 büyük akarsu geçmektedir. Bunlar Po Nehri, Po Nehri'nin iki büyük kolu olan (Po Nehri'nin soldan kolu "Dore Riparia" ve "Stura di Lanzo") ile Sangone Çayı'dır. Bu akarsular 16. yüzyıla kadar şehir surları dışında bulunmaktaydılar. Şehir yakınında etrafındaki yüksek arazilerde ulaşım sağlayan Fransa'ya bir doğal yol olan Susa Vadisi, Sangone Vadisi ve Lanzo Vadisi bulunmaktadır.
Torino Piemont Bölgesi başkenti olup bu bölgede bulunan bazı diğer il merkezleri şehirler olan Asti'den 57 km, Vercelli'den 79 km, Novara'dan 96 km, Cuneo'dan 98 km ve Verbano'dan 155 km uzaktadır.
Torino şehri, Akdeniz iklimi bölgelerinde bulunan diğer önemli İtalyan şehirlerine bir karşıt olarak, bir nemli sub-tropik bölgede (Koppen iklim sınıflandırılması Cfa) bulunmaktadır. Kışlar nispeten soğuk ama kuru geçmektedir. Yazlar şehrin ovalık taraflarında epeyce sıcak ama tepelik taraflarında ılımlı geçmektedir. Şehirde gözlemlenen en yüksek sıcaklık değeri 37.1 °C ; en düşük sıcaklık değeri −21.8 °C olmuştur.
Yağışlar yağmur halinde en çok ilkbahar ve sonbahar aylarında düşmektedir. Yılın en sıcak aylarında yağışlar hacim bakımdan düşük olmakla beraber bu aylarda zaman zaman yıldırm ve gökgürültülü fırtınalar ortaya çıkmaktadır. Sonbahar ve kış aylarında ovalık kısımlarda çok kesif olan sis ortaya çıkmaktadır. Fakat bu sis Susa Vadisi sonundan ortaya çıktığı için şehrin daha yüksek arazilerdeki semtlerine tesiri azdır. Alplere mahsus olan Fön rüzgârları bu dağların doğu tarafında bulunan Torino şehrine kuru olarak tesir ederek (Alplerin batı yamaçlarına tezatla) yağış getirmezler.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgeye Roma devrinden önce bir kelt-roman kabilesi olan Tauriniler yerleşmişlerdir.
M.Ö. ilk yüzyılda (olasılıkla M.Ö. 28 yılında), burada Romalılar tarafından askeri bir kamp (Castra Taurinorum) kuruldu. Daha sonra bu askeri üs İmparator Augustus'a (Augusta Taurinorum) adandı. Modern şehir yapısında da Roma döneminden kalma şehircilik izlerine rastlanabilir. Torino o dönemde yüksek surlar içinde yaşayan 5.000 kişilik bir nüfusa ulaşmıştı.
1563 yılından beri Savoya Dükalığı'nın başşehriydi. O zamanın Sardinya Krallığı, Savoy Hanedanı tarafından yönetiliyordu ve sonuçta İtalyan Birliği'nin ilk başkentiydi.[1]
 | Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Nüfus gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]
İş ve kültür merkezi olduğu kadar büyük bir şehirdir. Şehir Kasım 2008 yılı nüfus sayımına göre belediye sınırları içinde 909.193 kişi olup, şehre ait alan ile 1,7 milyona ulaşmakta ve metropolitan alanlarıyla nüfusun 2,2 milyon olduğu tahmin edilmektedir.[2] Torino, ekonomik büyüklük bakımından Roma ve Milano'dan sonra sıralamada üçüncü durumdadır.[3]
Torino komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi resmî nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir:[4]
Kişi
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Şehir sık sık "Alplerin Baskenti" olarak ifade edilmektedir. Torino ayrıca "İtalya'nın Otomobil Baskenti" veya İtalya'nın Detroit'i olarak bilinmektedir. Fiat Group ve Mitsubishi Colt CZC'nin üretildiği Mitsubishi İtalya fabrikası bu şehirde bulunmaktadır. Harmony ve Columbus gibi pek çok Uluslararası Uzay İstasyonu modülü ayrıca Torino'da üretilir. İtalya'da şehir ayrıca "(La) città Sabauda" olarak adlandırılır.
Torino'daki Otomotiv Sanayi Şirketleri
- Fiat-Alfa Romeo-Lancia
- Italdesign Giugiaro
- Pininfarina
Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Görülecek yerler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Komşu komünler[değiştir | kaynağı değiştir]
Torino komunünün şu komünlerle ortak sınırları bulunur: Baldissero Torinese, Beinasco, Borgaro Torinese, Collegno, Grugliasco, Moncalieri, Nichelino, Orbassano, Pecetto Torinese, Pino Torinese, Rivoli, San Mauro Torinese, Settimo Torinese, Venaria Reale
Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
Torino şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:
_svg/22px-Flag_of_Belgium_(civil).svg.png){kind=small}
Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ web |url=http://www.comune.torino.it/canaleturismo/en/history.htm 18 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |başlık=The city's history |giriş tarihi=31-08-2007 |çalışma=Turismo e promozione |yayımcı=Città di Torino
- ^ web |url=http://213.253.134.43/oecd/pdfs/browseit/0406041E.PDF%7Cbaşlık=Competitive[ölü/kırık bağlantı] Cities in the Global Economy|yazar=OECD|giriş tarihi=30-04-2009
- ^ CENSIS[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Kaynak İtalyanca Wikipedia
- İtalyanca Wikipedia "Torino" maddesi (İtalyanca)
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Torino ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site (İtalyanca)
- İnteraktif haritalar
- Torino fotoğrafları
- Torino 2006 Olimpiyatları Şablon:İng icon
- İtalya Ulusal Sinema Müzesi
- Baglantilar bul, Torin
