Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi
_svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg.png){kind=small}
| ||
|---|---|---|
| Komünist Partisi genel sekreteri | ||
Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi veya Sovyet-Afgan Savaşı, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'daki Marksist hükûmetin daveti üzerine Afganistan'a girerek, İslamcı mücahitlere karşı savaştığı 9 yıl süren bir savaştır. Savaş sürecinde 2,000,000 Afganistanlı öldürüldü, milyonlarca Afgan ülkeden kaçtı ve mülteci olarak başka ülkelere sığındı.[14][15][16] Hindistan savaşta Afganistan hükûmetine destek vermiştir. Mücahitler ise Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Pakistan, Çin gibi bazı ülkelerden yardım almışlardır. Bu savaş Soğuk Savaş'ın ve Hindistan-Pakistan mücadelesinin bir uzantısı sayılabilir.[kaynak belirtilmeli]
Bölgeye Sovyet askerleri ilk olarak 24 Aralık 1979'da Sovyet lideri Leonid Brejnev'in emriyle gönderilmiştir. 14 Nisan 1988'de, Birleşmiş Milletler'in girişimiyle Cenevre'de imzalanan Cenevre Anlaşması sonrasında, 15 Mayıs itibarıyla Sovyet güçlerinin ülkeden çekiliş süreci başlamıştır.[17] 15 Şubat 1989'da Sovyet güçlerinin çekilişi sona ermiştir.[18] Savaş sonrası Sovyet güçleri bölgede 14.453 ölü bıraktı ayrıca 451 uçağını yitirmiştir.[kaynak belirtilmeli]
Çin desteği[değiştir | kaynağı değiştir]
Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesinde Çin-Sovyet ayrılığı nedeniyle Çin Halk Kurtuluş Ordusu birlikleri Afgan mücahitlerini desteklemiştir. Bu destek doğrultusunda mücahitlerin Pakistan'da yer alan eğitim kampları Çin sınırları içerisine taşındı, Çinli askeri danışmanlar bu kamplarda mücahitlere askerî eğitim vermiş ve bununla birlikte yüzlerce uçaksavar füzesi, roketatar ve makineli tüfek desteği sağlanmıştır.[10][19]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Şahi, Ağa (Ocak-Nisan 2008). "The Geneva Accords". Pakistan Horizon (İngilizce). 61 (1/2).
- ^ a b c d e f g h i j k Goodson, P. L. Afghanistan's Endless War: State Failure, Regional Politics, and the Rise of .... pp. 147, 165. [1] 20 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Barlett, Donald L.; Steele, James B. (13 Mayıs 2003). "The Oily Americans". Time. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
- ^ a b "Interview with Dr. Zbigniew Brzezinski-(13/6/97)". 15 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2014.
- ^ a b c "Charlie Wilson: Congressman whose support for the mujahideen helped force the Soviet Union out of Afghanistan". The Independent. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2014.
- ^ ""Reagan Doctrine, 1985," United States State Department". State.gov. 28 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011.
- ^ Interview with Dr. Zbigniew Brzezinski 15 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – (June 13, 1997). Part 2. Episode 17. Good Guys, Bad Guys. June 13, 1997.
- ^ Corera, Gordon (2011). MI6: Life and Death in the British Secret Service. Londra: Phoenix. ISBN 978-0-7538-2833-5.
- ^ Crile, George (2003). Charlie Wilson's War: The Extraordinary Story of the Largest Covert Operation in History. Atlantic Monthly Press. ISBN 0-87113-854-9.
- ^ "Saudi Arabia and the Future of Afghanistan". Council on Foreign Relations. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2014.
- ^ a b S. Frederick Starr. Xinjiang: China's Muslim Borderland 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) s. 158., 2004 ISBN 0765613182. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016.
- ^ Nyrop, Richard F.; Seekins, Donald M. (Ocak 1986). Afghanistan: A Country Study (PDF). Washington, DC: United States Government Printing Office. s. XVIII–XXV. 3 Kasım 2001 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Mark N. Katz (9 Mart 2011). "Middle East Policy Council | Lessons of the Soviet Withdrawal from Afghanistan". Mepc.org. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
- ^ David C. Isby (15 Haziran 1986). Russia's War in Afghanistan. Books.google.es. ISBN 978-0-85045-691-2. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Khalidi, Noor Ahmad (1991). "Afganistan: Demographic Consequences of War: 1978-1987" (PDF). Central Asian Survey. 10 (3): 101-126. doi:10.1080/02634939108400750. PMID 12317412. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022.
- ^ Klass 2018, s. 129.
- ^ Goodson 2011, s. 5.
- ^ Şahi 2008, s. 143.
- ^ Şahi 2008, s. 156.
- ^ Kinsella, Warren. "Unholy Alliances", Lester Publishing, 1992.
