Sefarad Yahudileri
- Müzik grubu için Sefarad Grubu maddesine bakınız.
 |
Yahudi felsefesi
Dinî metinler
Kutsal Şehirler
Önemli şahsiyetler
Yahudi hayatı
Okullar
Dinî roller
Dinî yapılar
Etnik bölünmeler
Yahudi mezhepleri
Dinî objeler
Diğer dinler ve Yahudilik
|
Sefarad Yahudileri, (İbranice: ספרד, Standard Səfardi Tiberian Səp̄arədî; çoğ. ספרדים, Standard Səfaradim Tiberian Səp̄arədîm; İspanyolca Sefardí; Portekizce Sefarditas) İspanya ve Portekiz kökenli Yahudilerdir.
İbrani dilinde "Sefarad", İspanya anlamına gelmektedir. İspanya dışında Portekiz, İtalya, Kuzey Afrika, Türkiye, Ege Adaları ve Balkan Musevilerinin de büyük bölümü bu adla anılır. 16.yüzyılda bütün bu gruplar, Judeo-Espegnol veya "Ladino" denen ve İspanyolca'nın Kastilya lehçesine ilave edilmiş; Türkçe, İbranice hatta Rumcadan gelen kelimeler ve deyimler ile bezeli bir dil konuşuyorlardı. Bu dil bugünlerde unutulmaya başlanmıştır.[1] 1492'de İspanya'dan kovulan Museviler, İspanya kökenli oldukları için kendilerine "Sefarad" adını koymuşlardır.[2]
Genişletilmiş anlamda ise bugün, Sefarad, Aşkenaz olmayan tüm Yahudilere verilen addır.[kaynak belirtilmeli]Bugün Türkiye'de yaşayan 25.000 Yahudi'nin yaklaşık %96'sını oluşturan Sefaradlar'ın sayısı 24.000 civarındadır, %4'ü oluşturan Aşkenaz Museviler'in sayısı 1.000 civarındadır
Bugünkü Türkiye Yahudileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir Sefarad Yahudisi olan Can Bonomo, Türkiye'yi Eurovision 2012'de temsil etmiştir.[3] İsrailli aktör Lior Askhenazi'nin de ailesi 1964 yılında İstanbul'dan Tel Aviv'e göç etmişlerdir.
Sefaradlar'ın İsrail'deki durumları[değiştir | kaynağı değiştir]
"Sefarad" ifadesi, günümüz Yahudi Dünyası'nda Aşkenaz kökeninin dışında kalan tüm Yahudileri tanımlamak için kullanılmaktadır.[kaynak belirtilmeli]İsrail'de her ne kadar çeşitli etnik grupları kendi bünyesinde asimile etme çabasında olmadığını belirten bir anayasaya sahip olsa da, ülkedeki Aşkenaz baskınlığı, "Sefarad" olarak tanımlanan diğer Yahudileri de etkilemektedir. Gerek yönetimde gerekse de toplumdaki üst sınıflar çoğunlukla Aşkenazlar tarafından oluşturulur. İsrail'deki dinsel Shas Partisi kendisini Sefaradların dinsel özelliklerinin koruyucusu olarak tanımlar.
Aşkenazlar gibi Sefaradların da İsrail'de Başhahamları bulunmaktadır. Sefarad Başhahamı'na (Hahambaşı) Rişonletsion adı verilir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Aşkenazi Yahudileri (Yahudiler'in 1. büyük kolu)
- Mizrahi Yahudileri (Yahudiler'in 3. büyük kolu)
- Bedat
- Elhamra Kararnamesi
- İspanya'daki Yahudilerin tarihi
- Portekiz'deki Yahudilerin tarihi
- Can Bonomo
- Isak Samokovlija
- Françoise Atlan
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Dilleri, Eğitimleri ve Devletle İlişkileri Açısından Osmanlı Yahudileri Prof.Dr.İlber Ortaylı
- ^ Osmanlı-Türk Sefarad Kültürü Araştırma Merkezi
- ^ "Bonomo: Seferad Yahudisi'yim". 15 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Şalom Gazetesi Türkçe Şalom gazetesi
- Türkiye Musevi Cemaati (Resmi Site) (Türkçe ve İngilizce)
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
