Bulgarlar
| Toplam nüfus | |
|---|---|
| 7 milyon[1] | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
 Bulgaristan | 6.000.000 (2011)[2] |
 Türkiye | 600.000 (Pomaklar)[3] |
 ABD | 294.000[4] |
 Ukrayna | 204.574 (2001)[5] |
 Almanya | 185.000[6] |
 İspanya | 151.000[7] |
 Büyük Britanya | 63.000[8] |
 Moldova | 52.000[9] |
 İtalya | 47.000[10] |
 Yunanistan | 41.000[11] |
 Rusya | 24.000[12] |
 Hollanda | 20.000[13] |
 Kıbrıs | 20.000[14] |
_svg/22px-Flag_of_Belgium_(civil).svg.png){kind=small} Belçika | 19.000[15] |
 Kanada | 18.000[16] |
 Sırbistan | 13.000[17] |
 Avustralya | 11.000[18] |
 Kazakistan | 7.300[19] |
 İsveç | 6.700[20] |
 Romanya | 6.600[21] |
 Danimarka | 6.200[22] |
 Macaristan | 6.000[23] |
| Diller | |
| Bulgarca | |
| Din | |
|
Hristiyanlık (Ortodoks) İslam (Sünni) | |
Bulgarlar (Bulgarca: българи veya Bǎlgari), Bulgaristan'ın nüfusunun çoğunluğunu oluşturan güney Slav[24][25][26] halkıdır. Bulgaristan'ın toplam 7,3 milyon nüfusunun %85'ü Bulgarlardan oluşur.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Bulgar adı muhtemelen eski Türkçede ''Bulgamak'' [karışmak]sözcüğünden gelir.
Bulgarlar ilk dönemlerde doğa güçlerinin kutsallığına ve Gök Tanrı'ya inanmaktaydılar. 921'de Abbasi halifesine İslam dinine geçme kararını bildirdiler. İslamlığa geçmeleri Bulgarların Slavlar arasında erimelerini ve Slavlaşmalarını engelleyemiştir. Kimi araştırmacılarca Slav gösterilen Bulgarlar, çoğu araştırmacıya göre de bir Türk halkıdır. Arap tarihçi El-Mesûdî'ye göre Bulgarlar Türk-Slav karışımından oluşur. Birçok araştırmacıya göre de Bulgarlar, Büyük Hun (Hyung-nu) devletinin çöküşü ile batıya göç eden boylardan biridir. Bazı Bizans tarihçileri, Hun birliğinin en önemli kolunun Bulgarlar olduğunu iddia ederler. Hunların ardıllarından biri olan Bulgarlar 6. yüzyılda ikiye ayrıldı. Daha sonra Göktürklerden kaçarak Avrupa'ya gelen Avarların egemenliğine (Avar Kağanlığı döneminde) girmelerinden sonra, bir dönem Balkanlardaki en geniş sınırlara sahip olacak olan Birinci Bulgar İmparatorluğu'nu kurdular.[27]
Başlangıçtan 765 yılına kadar Bulgar hükümdarlarının adlarını ve hakanlık sürelerini gösteren ve bugün ancak, daha geç zamandan kalma bir Rus kroniğinde Slavca tercümesine sahip olduğumuz "Bulgar Prensleri Listesi"nde İrnek, Bulgar hükümdar sülalesinin atası olarak görünmektedir. Hun kütleleri ile karışan bu Türklerin asıl adı "Ogur"du ve Tuna ağzından İdil'e (Volga) kadar Karadeniz kuzeyi bozkırlarında, daha sonraki Peçenekler ve Kumanlar gibi ayrı boy birlikleri biçiminde oturuyorlardı.[kaynak belirtilmeli]
Batı veya Avrupa Hunları Hükümdarı Attila’nın 453 yılında ölümünden sonra yerine geçen en küçük oğlu İrnek (‘Hρναχ) babasının kabileleri üzerindeki egemenliğini, kısa bir süre için de olsa, sürdürebilmiş, fakat onun kurduğu siyasî ve askerî örgütü devam ettirememişti. Attila’nın Hun konfederasyonu, bu nedenle, onun ölümünden kısa bir süre sonra çözülmüş ve dağılmıştı. Bizans tarihçilerinden Rhetor Priskos ile Suidas, 463 yılında, Şaragur (Σαράγουροι), Ugor (Ούγωροι) ve Onogur ('Ονόγουροι) adlı Hun kabilelerinin Karadeniz’in kuzeyinde, Tuna ırmağının kolları ile Volga (İdil) arasındaki bozkırlarda yerleşmiş olduklarını kaydederler.
Bu tarihten aşağı yukarı 20 yıl sonra, 482’de, Bizans kaynakları bu konfederasyonun veya onun en önemli kabilesinin adı olarak Bulgar (Βούλγαροι) adını zikrederler.”[28]
Şaragur (Sa-rı/Ak/Ogur), Biştigur (Beş-Ogur), Ultingur~Altziagir (Altı-Ogur), Kutri-gur-Kuturgur ("Tukurgur" = Dokuz-Ogur) Ungur ~ Hunugur ~ Onugur (On-Ogur), Utrigur ~ Uturgur (Otuz-Ogur). Bizans tarihçisi Priskos (6. asır)'un, Sabarlar tarafından Ural Dağlarının doğusundaki yurtlarından uzaklaştırılarak Karadeniz düzlüklerine geldiklerini (461 - 465'lerde) bildirdiği Ogur Türkleri, aynı tarihçiye göre o zaman üç grup teşkil etmekte idi.
Şaragur, Ugor (Ogur) ve On-Ogur. Bunlar Avarların önünden batıya çekilen Sabarların karşısında tutunabilmek için Bizans'a elçi göndermişlerdi. Son araştırmalara göre, Ogurlar büyük göçten önceki yurtlarında da üç zümre hâlinde idiler: Doğu zümresi (Seyhun-Çu nehirleri ve Çalkar Gölü havalisinde: On-Ogurlar); orta zümre (bugünkü Kazak-Kırgız bozkırı ve Emba nehri boyunda -ihtimal- Otuz-Ogurlar) ve batı zümresi (Yayık nehri havalisinde -her hâlde- Dokuz-Ogur'lar). Bu sıralarda Saragur (Ak-Ogur) kütlesine karşılık ötekilerin "Kara Ogur" kanadını teşkil etmiş olmaları muhtemeldir.[kaynak belirtilmeli]
Filogenetik ve yazışma analizleri Bulgarlar'ın, Makedonlar, Yunanlar ve Rumenler ile diğer Avrupa halkları ve Akdeniz kıyısında yaşayan Orta Doğu halklarından daha yakından ilişkili olduğunu göstermiştir.[2]
Dil[değiştir | kaynağı değiştir]
Bulgarlar, bugün Güney Slav dillerine dâhil olan Bulgarcayı konuşurlar. Bu dilin eski Ön Bulgar dili (Türk dillerinin Ogur grubuna ait) ile bir akrabalığı yoktur, ama içinde bu eski Türk dilinden birkaç kelimeler bulmak mümkündür.[kaynak belirtilmeli] Ortodoksluğu kabul edip, bu din geleneğine ve Slav etnisitesine girdikten sonra Bulgarların dilleri, Türkçenin özelliklerinden uzaklaşmıştır.
Bulgarca, Kiril alfabesi ile yazılır ve kendisine has imlası vardır. Uzun süren Osmanlı devresinde, içerisine çok sayıda Türkçe kelime ve yapı almıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Bulgarlar
- ^ Bulgaristan'da Bulgarlar
- ^ http://www.milliyet.com.tr/default.aspx?aType=SonDakika&Kategori=yasam&ArticleID=873452&Date=07.06.2008&ver=16
- ^ Amerika Birleşik Devletleri'nde Bulgarlar
- ^ [1]
- ^ Almanya'da Bulgarlar
- ^ İspanya'da Bulgarlar
- ^ Birleşik Krallık'ta Bulgarlar
- ^ Moldova'daki Bulgarlar
- ^ İtalya'da Bulgarlar
- ^ Yunanistan'da Bulgarlar
- ^ Rusya'da Bulgarlar
- ^ Hollandalı Bulgarlar
- ^ Kıbrıs'ta Bulgarlar
- ^ Belçika'daki Bulgarlar
- ^ Kanada'daki Bulgarlar
- ^ Sırbistan'daki Bulgarlar
- ^ Avustralya’daki Bulgarlar
- ^ Kazakistan'da Bulgarlar
- ^ İsveç'te Bulgarlar
- ^ Romanya'da Bulgarlar
- ^ Danimarka'da Bulgarlar
- ^ Macaristan'da Bulgarlar
- ^ Slavlar
- ^ One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups, James Minahan, Greenwood Publishing Group, 2000, ISBN 0-313-30984-1, pp. 134 – 135. Google Books. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011.
- ^ Slav Milletlerinin Kültürel Yakınlığı
- ^ Bozkurt, Fuat (2013). Türklerin Dili, Dini, Tarihi, Edebiyatı. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2019.
- ^ Prof. Dr. Talat Tekin, Tuna Bulgarları ve Dilleri, s. 1, 1987, Ankara
